Kerst en nieuwjaar in Spanje

De decembermaand in Spanje is een feestelijke periode vol met tradities die we in veel andere Europese landen niet kennen. Van poepende boomstammen tot druiven om middernacht: de Spaanse feestperiode zit vol verrassende gewoontes die je niet snel vergeet.

Als je weleens in Spanje bent geweest, dan ken je waarschijnlijk de kleine groene hokjes vol loten wel. Bij deze verkooppunten worden loten voor de De Spaanse kerstloterij 'El Gordo' verkocht. Dit is de grootste en oudste loterij ter wereld en op 22 december zit heel Spanje urenlang te wachten op de winnende nummers tijdens de televisieuitzending. De uitzending, die vaak meer dan 4 uur duurt, trekt tussen de 4 en 6 miljoen kijkers op het hoogtepunt en dat is ongeveer 50-60% van alle televisiekijkers op dat moment. 

De hoofdprijs van de Spaanse Kerstloterij bedraagt 4 miljoen euro per volledig lot, maar de meeste mensen kopen een tiende deel. In dat geval win je ook een tiende van de hoofdprijs, dus 400.000 euro. Omdat er  veel identieke lotnummers verkocht worden, kan dezelfde prijs meerdere keren vallen. Een lotnummer wordt vaak in één regio verkocht, waardoor soms hele dorpen of wijken tegelijk in de prijzen vallen. De totale prijzenpot is ongeveer 2,6 miljard euro en is daarmee de grootste loterij ter wereld qua totale prijzenpot.

Een van de meest bijzondere kersttradities vind je in Catalonië: de Tió de Nadal. Deze uitgeholde boomstam met een vrolijk gezicht en een rode barretina wordt vanaf 8 december verzorgd door kinderen. Ze geven hem elke avond wat te eten en bedekken hem met een deken zodat hij het niet koud krijgt.

Op kerstavond of eerste kerstdag slaan kinderen met stokken op de boomstam terwijl ze kerstliedjes zingen. Na het zingen kijken ze onder de deken, waar de Tió kleine cadeautjes, snoepgoed en noten heeft 'gepoept'. Oorspronkelijk stond deze traditie symbool voor het delen van de wintervoorraad, maar tegenwoordig is het vooral een groot kinderfeest.

Een van de bekendste Spaanse tradities vindt plaats tijdens de jaarwisseling. Wanneer de klok twaalf keer slaat, eten de Spanjaarden bij elke klokslag een druif. Deze twaalf  'uvas de la suerte' (geluksdruiven) zouden geluk brengen voor ieder van de twaalf komende maanden. 

Het eten van de druiven is trouwens niet makkelijk. Je moet binnen een seconde de druif kauwen en slikken. Een bord vol kleine druiven maakt het wel een stuk makkelijker, dus ik zoek in de voorbereiding altijd de juiste uit. Als je in Spanje bent tijdens de jaarwisseling, dan kan je deze portie op de pleinen van de grotere steden kopen. Op deze centrale pleinen, zoals de Puerta del Sol in Madrid, verzamelen mensen zich om samen de jaarwisseling te vieren.

In Spanje krijgen kinderen hun grootste cadeaus niet met Kerst, maar Día de los Reyes (Driekoningen), op 6 januari. Op de avond van 5 januari vindt in elke Spaanse stad de 'Cabalgata de Reyes' plaats, een bizarre optocht waarbij de drie wijzen uit het oosten op praalwagens door de straten rijden.

Tijdens deze parade gooien de koningen en hun helpers kilo’s snoep naar het publiek. Kinderen houden hun paraplu's ondersteboven of nemen plastic zakken mee om zo veel mogelijk snoep te vangen. De optocht eindigt meestal op het centrale plein, waar kinderen hun verlanglijstje aan de koningen kunnen overhandigen. Ben je van plan om zelf naar de ‘Cabalgata de Reyes’ te gaan? Neem dan van die blauwe schoenbeschermers mee. Wij hadden deze destijds niet en hebben nog dagenlang last gehad van plakkende schoenen, dankzij de vertrapte zuurtjes en winegums op de grond. 

Op 6 januari krijgen de kinderen cadeautjes en eten Spaanse families de 'Roscón de Reyes', een ringvormige cake versierd met gekonfijt fruit. In de cake zijn twee figuurtjes verstopt en wie het figuurtje van baby Jezus vindt wordt koning of koningin voor een dag, maar wie het bonen-figuurtje vindt moet de cake betalen.